Hoe vind ik een eiceldonor?

Het zoeken van een eiceldonor lijkt wel een onmogelijke opdracht. Hoe begin je eraan? Wie kan ik in hemelsnaam vragen? Je vindt het misschien heel moeilijk om iemands hulp te vragen voor zoiets heel persoonlijks.

In deze gids vind je informatie over elke stap die je neemt om de geschikte donor te vinden.

Door een groot tekort aan eiceldonoren in België, zijn de wachtlijsten in de ziekenhuizen bijzonder lang. Het vinden van een plaatselijk donor in plaats van een donor uit een buitenlandse fertiliteitskliniek kan grote voordelen hebben. Vanzelfsprekend zijn de financiële kosten lager bij een plaatselijke donor. Indien men gekende donatie wenst, om zo meer informatie over de donor ter beschikking te hebben voor jullie kind later, is een plaatselijke donor eveneens praktischer.
Gelukkig zijn er vrouwen die willen doneren. Vaak zijn het mensen die zelf iets moois hebben mogen ontvangen in het leven en iets willen teruggeven. Soms zijn het mensen van heel dichtbij of komt de hulp uit een totaal onverwachte hoek. Er zijn ook vrouwen die met het idee rondlopen om te doneren, maar ergens nog afwachtend zijn tot ze iemand vinden voor wie ze de inspanning graag over hebben.

Ben je er emotioneel klaar voor?

Wanneer je aan de zoektocht naar een eiceldonor begint, is het belangrijk dat je de tijd en ruimte hebt genomen om je te verzoenen met het feit dat je je eigen eicellen niet kan gebruiken. Je onvruchtbaarheid is een grote klap en de meeste mensen hebben tijd nodig om het verlies te verwerken. Een verlies dat zich in vele dingen vertaalt zoals het niet kunnen doorgeven van lichamelijke kenmerken, karaktertrekken, voorkeuren en talenten…

Het is belangrijk dat je je sterk en zeker voelt dat je van je kind zal kunnen houden, ongeacht zijn genetische oorsprong. Je kunt immers niet van je kind verwachten dat het zich als donorkind comfortabel kan voelen als jij dat niet bent. Je kind is graag gewenst en zal erg graag gezien worden.

Het is belangrijk dat je positief en fier bent op de weg die jullie hebben afgelegd om ouders te worden. Op die manier kan je kind ook fier zijn. Ga op zoek naar ouders van donorkinderen, zij kunnen hun ervaring delen en je vertellen hoe graag ze hun kinderen zien en ze het leven zonder hen niet kunnen voorstellen.

Stel jezelf de vraag: Kan ik me voorstellen dat mijn kind akkoord zal gaan met de keuze van de donor en de manier waarop we dit aanpakken?

Gekende of anonieme donatie

Gekende donatie

Dit betekent dat donor en ontvangend koppel elkaar kennen en beide instemmen met de keuze. Vaak gebeurt gekende donatie in familieverband of is de donor bijvoorbeeld een goede vriendin.

In sommige landen zoals Spanje is gekende donatie verboden, in andere landen is dit dan weer de enige toegelaten vorm van eiceldonatie zoals bv in Nederland. In België is gekende eiceldonatie toegelaten, maar het wordt niet in elk ziekenhuis aangeboden.

Bespreek jullie wensen openlijk met het fertiliteitsteam. Indien jullie team geen gekende donatie aanbiedt dienen zij jullie te informeren over fertiliteitscentra die deze mogelijkheid wel aanbieden.

Anonieme donatie

Dit houdt in dat de donor niet weet aan wie ze eicellen schenkt en het ontvangende koppel, noch het kind ooit de identiteit van de donor zal kennen. Er zijn twee vormen van anonieme donatie:

1. Anonieme vrijwillige donatie: De donor kent geen van de ontvangende koppels persoonlijk, maar wil op zuiver vrijwillige basis eicellen doneren.
2. Anonieme wisseldonatie of kruisdonatie: Wanneer je als ontvangend koppel echter zelf een donor aanbrengt, kun je de lange wachttijd inkorten. Deze donor die jullie aanbrengen wordt gewisseld met een donor van een ander koppel dat eveneens een vrouw bereid vond om eicellen af te staan.

Wie is een ideale donor?

Mensen vragen zich vaak af welke vrouwen doneren. Waarmee moet je rekening houden.

Een geschikte donor is best:

• Tussen 18 en 35 à 37 jaar oud. In België moet een eiceldonor meerderjarig zijn om eicellen te mogen doneren. De bovengrens heeft te maken met het feit dat met de leeftijd het risico op afwijkingen aan de chromosomen groter wordt. Enkel bij gekende eiceldonatie, als je donor bent voor familie of vrienden, en met hun toestemming en die van het behandelend team kan er afgeweken worden van de maximale leeftijdsgrens. Ook zijn oudere vrouwen mogelijk minder vruchtbaar wat de slaagkansen doet verminderen. Jongere donoren zijn mogelijks niet in staat om de implicaties van donatie volledig te kunnen bevatten.
• Zelf moeder. Vrouwen die zelf moeder zijn hebben reeds aangetoond dat ze vruchtbaar zijn en kunnen beter de gevolgen van het doneren begrijpen. Het is ook wenselijk maar niet noodzakelijk dat hun gezin is voltooid.
• Gezond. Zowel mentaal, fysiek als qua levensstijl.
• Gemotiveerd om mensen te helpen. Donors hebben bij voorkeur een stabiel leven en zijn best omringd door mensen die hen kunnen steunen. Iemand die pas een relatiebreuk achter de rug heeft, of een nieuwe job begint, zal het lastiger vinden om de medische afspraken en procedures na te komen.

Bij gekende donatie:

Misschien heb je voorkeur wat het uiterlijk of de culturele achtergrond van de donor betreft. Het is vooral belangrijk dat je goed overeenkomt en dat het echt klikt. Vergeet niet dat je kind genetisch gelinkt is aan je donor. Daarom is het belangrijk dat je het goed kan vinden met de donor.

Het is begrijpelijk dat je als ontvanger met veel vragen zit. Je kunt bijvoorbeeld bezorgd zijn over of de donor voldoende afstand kan nemen van haar ouderlijke verantwoordelijkheden en of ze zich niet zal willen bemoeien met jouw gezin. Vergeet dan niet dat een donor haar eicellen afstaat net om andere mensen te kunnen helpen om ouders te worden. Had ze zelf (nog) een kind gewenst, dan had dit gekund.

Hoe vind je een donor?

Er zijn drie mogelijkheden:

• vraag iemand die je kent
• plaats een oproep
• zoek online

Vraag iemand die je kent

Indien je de voorkeur geeft aan iemand die je kent als donor (al dan niet gekend of kruisdonatie), dan is het niet altijd aan te raden om de vraag rechtstreeks te stellen. Dit zou je relatie met de betrokkene kunnen schaden. Een goed alternatief is je omgeving laten weten dat je met vruchtbaarheidsproblemen te kampen hebt en je aangewezen bent op eiceldonatie om je kinderwens te vervullen. Mogelijks komt er spontaan een aanbod. Indien je je vruchtbaarheidsproblemen tot nu toe voor jezelf hebt gehouden, kan dit al een eerste uitdaging zijn. Het naar buiten komen met je probleem kan een opluchting zijn. Bovendien is er een kans dat je er heel veel steun voor in de plaats krijgt van de mensen die je in vertrouwen neemt.

Mogelijke donoren zijn overal. Ze kennen je echter nog niet tot jij van je laat horen. Het is belangrijk dat je proactief bent en uit je comfortzone komt. Hoe meer mensen weten dat je op zoek bent naar een donor, hoe meer kans er bestaat dat je iemand vindt die zijn hulp aanbiedt. Misschien is het niet iemand die je zelf kent. Je vraag wordt verspreid, sociale media kan anderen bereiken. Misschien komt je vraag bij een vriendin van een vriendin die al langer dacht om te doneren en nu haar hulp aan jou aanbiedt.

Plaats een oproep

"Het is vaak moeilijk om te weten hoe je je vraag precies moet verwoorden en waar je je zoekertje wenst te plaatsen. Zoek hierin iets wat bij jullie past. Als de sociale media je aanspreken kan een facebook-pagina een goede start zijn bijvoorbeeld. Hou je het graag gecontroleerd en discreet, dan kan je bijvoorbeeld een oproep plaatsen bij je huisarts onder de vorm van een kaartje of flyers. In de oproep kan je jezelf beschrijven en vertel je waarom je een donor zoekt. Om een geschikte donor te vinden is het belangrijk dat je zoekertje opvalt en dat het een goed beeld geeft van je situatie.

Het is aan te raden om je privacy te beschermen en een niet traceerbaar e-mail adres te maken. Geef je GSM nummer best pas bij een later contact door. Je bent er best op voorbereid dat het even kan duren vooraleer er een reactie komt. Besef ook dat niet iedereen die antwoordt een geschikte donor zal zijn.

Zoek online

Donor en ontvanger vinden elkaar vaak op het internet. Je kan eiceldonatie fora vinden op de  websites www.deverdwaaldeooievaar.be. Gebruik bij voorkeur een pseudoniem en pas de regels toe die horen bij de sociale media om je privacy te beschermen.

 

Wanneer iemand aanbiedt om te doneren

Hoe je ook je donor gevonden hebt, de uitgangspunten over hoe je de eventuele donatie bespreekt zijn dezelfde. Mocht je de persoon nog niet kennen, kan je contact maken via e-mail of telefoon. Je kan elkaar ontmoeten op een neutrale locatie.

Het is belangrijk dat je de mogelijke donor bedankt dat ze contact met je opneemt. Je kan voorstellen om informatie te sturen waarin beschreven staat wat donatie inhoudt op mentaal, fysiek en wettelijk vlak. Je kan deze brochures vinden op de website van de fertiliteitsziekenhuizen:

• Jette
• UZ Gent
• UZ Leuven

Sommige vrouwen zijn misschien niet bewust van de lichamelijke gevolgen van de behandeling en weten misschien niet dat dit gepaard gaat met hormoonbehandelingen en een eicel pick-up.

Bij anderen zal dan misschien de partner zich niet goed voelen bij het idee om te doneren. En misschien haakt een mogelijke donor wel af nadat ze deze informatie heeft doorgenomen. Bedank in deze situatie ook dat ze donatie hebben overwogen. Geef hen ook mee dat het beter is dat ze nu afhaken dan verder te gaan bij twijfel of omdat ze zich ergens verplicht toe voelen.

Samen alles overlopen

Nadat iemand goed werd geïnformeerd en wil doorgaan om te doneren, is het nu tijd om de verwachtingen van alle partijen (ook van de partners )te onderzoeken. Samen kan gekeken worden voor welk soort donatie gekozen wordt. Gaan jullie voor gekende donatie, wat zijn de meningen over het toekomstige contact en rol van de donor in het leven van het kind. Je hoeft daarom geen beste vrienden te worden maar het is belangrijk dat je de donor respecteert en sympathiek vindt en dat jullie in contact kunnen blijven in het belang van het kind. In het beste geval delen alle partijen daarover dezelfde ideeën. Soms wordt afgesproken elkaar occasioneel te zien en om foto’s te delen, te e- mailen of skypen. In andere gevallen geeft men de voorkeur aan regelmatiger contact en sommige donors en ontvangers worden vriendinnen.

Verder in de brochure zijn een aantal vragen die je kan gebruiken als leidraad in het gesprek.

Probeer het gesprek zo ontspannen mogelijk te laten verlopen, zodat niemand het gevoel heeft alsof ze in een sollicitatiegesprek zitten. Het is begrijpelijk dat jij, eventueel je partner en ook de donor best zenuwachtig zijn bij het eerste gesprek. Wees echter gewoon jezelf. En wees eerlijk. Je bent er ook best op voorbereid dat je persoonlijke vragen zal krijgen. Misschien lijkt het best wel een ervaring die moeilijk te vatten is, zoals een blind date maar toch weer anders. Hopelijk kan er na de eerste minuten wat ontspannen worden en komt er ruimte om elkaar op een ontspannen manier te leren kennen.

Neem je tijd, laat je niet opjagen

De vragen zijn complex en je zal wat tijd nodig hebben om erover na te denken terwijl jullie elkaar beter leren kennen en beslissen om al dan niet verder te gaan.. Als ontvanger heb je al meer tijd gehad om over donatie na te denken, voor de donor echter kan dit een recent gegeven zijn. Ze moet ook jou vertrouwen en je de geschikte ontvanger vinden. Meestal zijn er meerdere gesprekken nodig. Het is belangrijk dat de partner van de donor (als die er is) en jouw partner betrokken worden.

Het gebeurt vaak dat de donor en vrouwelijke ontvanger al het denkwerk en de gesprekken voeren zonder hun partners te betrekken en zich nadien verwonderen dat de partners minder enthousiast zijn dan verwacht. De mogelijke donor heeft ook tijd nodig om de gevolgen te overlopen voor haar gezin of familie.

Het is misschien moeilijk om de nodige tijd te nemen die nodig is wanneer de kinderwens zo groot is. Het is nochtans van alle belang dat je de eiceldonor de ruimte geeft om na te denken en haar niet onder druk zet. Blijf echter in contact, anders zou het kunnen lijken alsof je niet meer geïnteresseerd bent.

Als alles goed werd overwogen en het blijkt dat de donor en jijzelf totaal andere verwachtingen hebben, dan is het beter dat de donor voor iemand anders doneert of helemaal niet. Dit is een moeilijke beslissing maar op lange termijn is het beter voor jezelf en voor je toekomstig kind dat je iemand vindt waarmee je dezelfde ideeën deelt.

Opgepast

De meeste donoren zijn fantastische mensen met het hart op de juiste plaats. Toch ben je best voorzichtig. In sommige gevallen vraagt iemand geld in ruil voor een donatie (naast de onkostenvergoeding). Betalingen aan donoren is echter wettelijk niet toegelaten in België. In dit geval contacteer je best de psycholoog in het ziekenhuis.

Volgende stappen

Als alle partijen zich comfortabel voelen om door te gaan, dan kunnen jullie je richten tot het ziekenhuis voor een afspraak bij de fertiliteitsarts, de psycholoog en voor het ondertekenen van de toestemmingsformulieren. Jullie dienen drie toestemmingsformulieren in te vullen: het formulier voor de anonieme of gekende eicelacceptatie; het formulier voor de IVF/ICSI labobehandeling zelf en het formulier voor het invriezen van eventuele overtollige embryo’s.

Begeleiding

Blijf je met veel vragen zitten en maak je je zorgen, dan kan het helpen om je te laten begeleiden buiten het ziekenhuis. Een gesprek met iemand die al een kind of kinderen heeft via eiceldonatie kan ook heel veel steun bieden.

Zal ik me goed voelen als ik terugkijk op mijn beslissing op de eenentwintigste verjaardag van mijn kind en erna? Zal mijn kind zich goed voelen? Zal mijn donor zich goed voelen?

Vragen voor je mogelijke donor

Wanneer je de donor reeds kent

• Welk effect zal de donatie volgens jou hebben op onze relatie?

Motivatie

• Waarom wil je doneren?
• Hoe lang denk je er al over na?
• Waarom heb je gekozen om voor mij/ons te doneren?
• Heb je al voor iemand anders gedoneerd? Indien ja, weet je waar er kinderen dankzij jouw donatie zijn geboren?
• Past het nu om te doneren voor jou? Zijn er andere dingen die zich nu in je leven afspelen?

Familie en werk

• Wat is je gezinssituatie? Partner? Kinderen? Leeftijd?
• Heb je iemand die je kan steunen in deze periode?
• Heb je donatie besproken met je partner/ kinderen/gezin/familie? Zien zij de donatie zitten? Welke invloed kan dat op hen hebben?
• Als je nog niemand hebt ingelicht, ben je het van plan? Indien ja, wanneer zal je dat doen?
• Werk je buitenshuis? Hoe flexibel is je werkgever indien je vrijaf moet nemen? Ken je de mogelijke risico’s en bijwerkingen?

Gezondheid

• Hoe oud ben je?
• Heb je een aandoening of zijn er ziektes in de familie die erfelijk zijn, zoals allergieën, kanker, hartproblemen, mentale gezondheidsproblemen?
• Rook je, drink je, gebruik je drugs?
• Kan je iets vertellen over vorige zwangerschappen? Heb je een miskraam gehad, een abortus, doodgeboren kind of heb je een kind afgestaan voor adoptie?

Medische procedure

• Wat weet je over de medische procedure bij donatie? Zie je hormonenspuiten zitten alsook echografieën en pick-ups? Zie je de behandelingen te combineren met het werk en het gezin?
• Ben je op de hoogte dat er mogelijks eicellen bevrucht worden en extra embryo’s worden opgeslagen voor later gebruik? Dit betekent dat we deze kunnen gebruiken zonder een extra pick-up in het geval de eerste poging is mislukt. Het betekent ook dat we deze eicellen kunnen gebruiken voor verdere gezinsuitbreiding. Wanneer onze kinderwens is vervuld dan kunnen de resterende embryo’s vernietigd worden, weggeschonken worden voor wetenschappelijk onderzoek of aan iemand anders geschonken. Heb je een uitgesproken mening over het invriezen van embryo’s en wat zou volgens jou moeten gebeuren met de embryo’s die we niet gebruiken?
• Hoe zou je reageren mocht blijken tijdens de zwangerschap dat het kind een zware afwijking heeft en we de zwangerschap willen afbreken – of mochten we dit niet willen doen?
• Besef je dat de behandeling kan mislukken? Hoe zou je je voelen mochten we niet zwanger worden of mocht er een miskraam volgen?
• Mocht de behandeling mislukken, zou je bereid zijn nog eens te doneren?

Wetgeving

• Ben je op de hoogte dat wij als ouder de wettelijke ouders zijn van het kind en dat jij als donor geen enkel recht hebt of verantwoordelijkheden hebt naar het kind toe? Dat betekent ook dat de voogden van het kind diegene zijn die wij hebben aangewezen bij leven. Donoren hebben geen financiële verantwoordelijkheden naar het kind toe.
• Ben je op de hoogte dat het niet toegelaten is om te betalen voor donatie? Wij zullen natuurlijk alle onkosten dragen.

Keuze tussen de verschillende soorten donatie

• Welke soort donatie heeft jouw voorkeur?
• Zou je er mee kunnen leven dat je nooit te weten komt wie je uiteindelijk geholpen hebt in het geval van kruisdonatie?
• Besef je dat je nooit contact zal hebben met het kind/de kinderen die dankzij jou werden geboren in het geval van kruisdonatie?
• Indien er wordt gekozen voor gekende donatie, hoe kijk je naar volgende vragen:
  • Hoe stel je je voor je te voelen naar het kind toe?
  • Hoe zou het voelen om in contact te blijven met ons indien de behandeling een succes wordt en we ouder worden van één of meerdere kinderen?
  • Indien je zus, familielid of vriendin donor is: Denk je dat je relatie met ons kind dat geboren is dankzij jouw donatie anders zal zijn dan wanneer ik zelf vruchtbaar was en zo een kind had?
  • Hoe zie je de frequentie van de contacten? Zie je dit onder de vorm van bezoeken of email/facebook contact? Zou je er graag bij zijn bij familiefeesten?
  • Zou het een probleem zijn voor jou wanneer we ons kind inlichten over de donorconceptie en het ook vertellen wie de donor is?
  • Hoe zie je je rol in het leven van het kind?
  • Hoe wil je genoemd worden door het kind?
  • Besef je dat je eigen kinderen halfzusjes of halfbroertjes zullen hebben en wat voel je het mochten zij elkaar willen ontmoeten? Ga je hen inlichten over de donatie?
  • Wie moet er volgens jou ingelicht worden of wens jij in te lichten over de donatie in onze vriendenkring of familie?

Met dank aan VARTA – Victoria Assisted Reproductive Treatment Authority. De inhoud van deze folder is een vertaling van de folder ‘Finding an egg donor’ met uitzondering van de paragrafen die betrekking hebben op de verschillende types donatie en de Belgische wetgeving of gebruiken.